Medline Adana Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Cem Şah, son 50 senede erkeklerin sperm sayılarının yüzde 50 oranında azaldığını, bu durumdan bilinmeyen etkenlerin yanı sıra genetik faktörler, çevresel nedenler, alkol ve sigara tüketimi, madde kullanımı, kimi ilaçlar, ateşli hastalıklar ve endüstriyel kimyasalların sorumlu olduğunu söyledi.

Dr. Cem Şah, yapılan araştırmalara göre baba olma ihtimalini düşüren sperm azlığının önümüzdeki 50 yıl içinde iyice endişe uyandıracak seviyelere düşeceğini ifade ederek, sperm sayısını azaltan önemli sorunları anlattı.

İnmemiş testis

Testisler, erkeklik hormonu ve sperm üretiminden sorumlu organdır. Erkek bebekte doğum öncesi karında olan testisler, anne karnında 32-36. haftalarda torbaya inerler. Ancak bazı durumlarda testisler torbaya inmez; kasıkta, karın ve batın içinde kalabilir veya hiç gelişmemiş de olabilirler. Testislerin uzun süre vücut içinde kalması sperm üretememesine yol açabilir. Kesin tedavisi ameliyattır; cerrahi ile testis normal yerine getirilir. Ameliyatın mümkün olan en kısa zamanda tercihen bebek 10-12. ayını doldurmadan yapılması gerekir.

Varikosel

Varikosel, testisin toplar damarlarının anormal olarak genişlemesi durumudur. Tedavi edilmeyen varikosel zaman geçtikçe testislere daha fazla zarar verir ve üremeyi olumsuz şekilde etkiler. Ancak her varikosel sperm üretimini bozmaz. Bu sorun günümüzde mikro-cerrahi yöntemlerle büyük oranda tedavi edilebilir hale gelmiştir.

Hormonal sorunlar

Sperm oluşturmak için gerekli olan hormonlar vücut tarafından üretilirler. Üreme hormonlarında ortaya çıkan yetersizlik sperm üretimini bozduğu için üremede zorluk, canlı hücre azalması ve sperm hareketlerinde azalma görülebilir. Üreme hormonlarının yanı sıra, böbreküstü ve tiroit bezlerinde meydana gelebilecek değişiklikler de sperm üretimini bozabilir.

Kanal tıkanıklığı

Spermi testislerden üretraya (penisin ucu ile mesane arasındaki bağlantı tüpleri) taşıyan kanallardaki tıkanmalar, spermin dışarı çıkmasında sorunlara yol açabilir. Bu durum sperm kanallarının bir bölümünün veya tamamının kalıtsal eksikliği, genital enfeksiyonlar ve prostata komşu bazı kistler sonucu oluşabilir. Tıkanıklığın giderilerek sperm kanallarının açılması için cerrahi girişimler denenebilir.

Kromozom kusurları

Erkekte fazladan bir X kromozomu bulunmasından dolayı görülen Klinefelter Sendromu, Y kromozom mikrodelesyon anomalileri ve 46 XX kromozomlu erkek anomalisi sperm sayısını ve fonksiyonlarını bozarlar.

Uzun süreli ilaç kullanımı

Araştırmalar, gastrit, mide ülseri ve depresyon tedavisinde uzun süre kullanılan ilaçların yanı sıra hipertansiyon ilaçlarının sperm fonksiyonlarını bozabildiğini göstermiştir. Ancak bu durum farklı ilaç seçeneklerinin değerlendirilmesiyle düzeltilebilir. Bunun yanı sıra vücut geliştirme amaçlı kullanılan steroid hormonu bazlı ilaçların kontrolsüz tüketilmesi de sperm gelişimini durdurabilir.

Yaşam tarzı

Alkol, sigara tüketimi, genetiği ile oynanmış gıdalarla beslenme, keyif verici madde kullanımı, uyku düzensizlikleri, stres, obezite, yüksek ısı altında çalışma ve sauna gibi sıcak ortamlarda uzun süreler bulunma, aşırı egzersiz yapmak, dar pantolon giymek de sperm sayısını bozan diğer etkenler olarak sıralanabilir.