Türkiye'de kaçak yollarla toplamanın cezasının 109 bin 503 TL olduğu "beyaz altın" salebin kilogramının tazesi 300, tozunun bin 800 TL'den satılmasıyla serbest olan izinli üretime her geçen gün ilgi artıyor. Mersin'de geçen yıl deneme amaçlı dikilen bu yıl ise 28 üreticinin ekimini yaptığı salepte hasat başladı.
Her türlü sebze ve meyvenin yetiştirildiği Mersin'de zaman zaman tropikal meyvelerin dışında nesli yok olma tehlikesi altında olan ürünler de toprakla buluşturuluyor. Bu ürünlerden biri olan ve doğal ortamlarda yetişenin toplamasının cezasının 109 bin 503 TL olduğu salebi bu sene 28 üretici dikti. Geçen yıl deneme amaçlı yapılan bu yıl ise 28 üreticinin diktiği salepler yetişerek hasadı yapılmaya başlandı. Üreticisine kilogramda tazeyken 300 TL, kurutulup toz halinde getirildiğinde ise bin 800 TL'ye kadar kazanç sağlaması ise yüzleri güldürüyor. Erdemli Tıbbı ve Aromatik Bitki Üreticileri Derneği aracılığı ile dikim yapan üreticiler, bu sene 4 ton ürün alacaklarını ve pazar sıkıntısının olmadığını belirtti.
Yabani orkide olarak da bilinen salep, dondurma ve tatlı yapımında kullanıldığı gibi lezzetiyle de Anadolu kültüründe geleneksel içecekler arasında yer alırken, tıbbi alanda da kullanıldığı kaydedildi.
"Salep olmazsa dondurma olmaz"
Hasat yaptıklarını aktaran Erdemli Tıbbı ve Aromatik Bitki Üreticileri Dernek Başkanı Adem Arslan, "Eylül ayında dikmiştik bu salepleri. Geçen süre zarfı içerisinde kışın yetişen bir bitki ve baharda hasat ediyoruz. Türkiye'nin hatta dünyanın salep bitkisinden elde edilen salep tozuna çok büyük ihtiyacı var. Özellikle de salep olmazsa dondurma olmaz. Bu anlamda çok büyük ihtiyaç olan bitki, salep bitkisinin Türkiye'de maalesef üretimi çok çok zayıf, nesli tükenmeyle karşı karşıya durumda. Biz de dernek olarak hem bunun neslini çoğaltmak, hem de üreticiye alternatif bir ürün olarak daha iyi kazanç getirmesi noktasında faaliyet gösteriyoruz" dedi.
Tazesinin kilosu 300, tozu bin 800 TL
Geçen sene 120 lira, 130 lira civarında satıldığını aktaran Arslan, "Kilosu bu sene 300 liradan açıldı. Eylül ayına kadar 400 liraya çıkacak diye beklentimiz var. Her zaman bir talep var. Bu talep de karşılanamadığı için fiyat politikası devamlı yukarıya doğru giden bir ürün. Dernek olarak bunun çoğaltılması, insanların faydalanması amacıyla çaba gösteriyoruz. Genel olarak gıda amaçlı kullanılıyor bu salep. Yetiştirdiğimiz salepler önce kurutuluyor, sonra toz haline getiriliyor, toz haline getirildikten sonra yüzde 80 oranında dondurma ihtiyacının karşılanmasında kullanılıyor. Daha sonra kışın vazgeçilmez içeceği salep içeceğinin orijinal hali aslında bu. O içecek de bu salep tozundan elde ediliyor. Küçük bir kısmı da tıp alanında kullanılıyor. Henüz istenilen seviyede üretim yok. Şu an 28 üreticimiz var, 4 ton civarında da bir rekolte bekliyoruz. Türkiye genelinde de gelen talepler üzerine salep bahçeleri kurduk. Dernek olarak öncülük ettik. Ücretsiz danışmanlık hizmeti verdik, eğitimler verdik" diye konuştu.
Verimli bir hasat oldu
Salep üretim işine girdiğini aktaran emekli öğretmen İlyas Kalay da, "Bu ikinci yılımız. Eylül ayında diktiğimiz salepler çiçeklendi, gayet sağlıklı, her biri 2-3 tane yavru veriyor. Bu da başarılı bir ekim olduğunu gösteriyor. Buraya diktiğimiz 400-500 metrekarelik bir yer. Bunun bize yıllık getirisi 40-50 bin lira civarında. Ekimi sonbaharda yapıyoruz, eylül, ekim gibi. Çiçeklenme nisan, mayıs ayında başlıyor, türüne göre erken çiçek açan var, bir de arada 40 gün sonra çiçek açan var, 30 gün. Yani kademeli olarak çiçek açıyor. En son çiçek açanlar gördüğünüz bitkiler. Bunların da yaprakları solmaya başlayınca yani çiçeklerini yaprakları, çiçekleri solmaya başlayınca hasat ediyoruz. Verimli bir hasat gayet başarılı oldu. Sıfır rakımla 2 bin rakım arasına ekebiliyoruz" ifadelerini kullandı.